Khúc mơ màng của đá
Đá chồng lên Trống Mái
Đáo để
Cái thời ông bà ta thương nhauHòn non bộ ấy của tình yêu
Không xếp đặt thâm nghiêm
Tường cao cổng kín
Đá nhoài ra mép sóng
Sát sạt đầu cùng
Nơi số phận bào mòn nắng gió
Đùa giỡn với hư khôngHóa đá làm gì thêm nữa em
Hóa đá cũng không còn kịp
Đời sau ai biết ai
Thôi, cứ vòng quanh hòn Trống Mái
Quanh nỗi bi thương nghìn đời để lại
Hôn nhau qua sóng bạc đầu
Em khóc trong đợi chờ
Hóa đá cũng không còn kịp
Em thương một lời
Đá mềm trong đêm trôiPhạm Ngọc Cảnh
(Tuyển tập thơ Việt Nam 1975- 2000)
Người ta thường nói: trong mỗi người Việt Nam đều có tâm hồn một thi sĩ. Điều đó cũng thật dễ hiểu, bởi trong mỗi cảnh sắc đất Việt đều ẩn hiện một bài thơ. Có những phút ngẫu nhiên hồn thi sĩ bắt gặp hồn thiên nhiên và bài thơ được hiện lên thành câu, thành chữ. Khúc mơ màng của đá phải chăng là bài thơ được sinh thành từ giây phút diệu kỳ như vậy.
Trước một danh lam thắng cảnh nên thơ như Hòn Trống Mái, nhà thơ Phạm Ngọc Cảnh không chỉ dừng lại miêu tả vẻ đẹp ở dáng vẻ bề ngoài: Đá chồng lên Trống Mái/... Đá nhoài ra mép sóng/ Sát sạn đầu cùng/ Nơi số phận bào mòn nắng gió/ Đùa giỡn với hư không. Điều anh muốn khám phá là những bí mật ẩn chứa sau cảnh sắc nên thơ và hùng vĩ đó, hay như ta thường nói bây giờ: là linh hồn của bức tranh thiên nhiên do ông cha ta để lại. Trải qua hàng nghìn năm dâu bể với bao cuộc biến động của thiên nhiên và bao cuộc chiến tranh ác liệt, làm sao những hòn đá chồng lên nhau chênh vênh đầu mép sóng vẫn trường tồn cùng thời gian? Phải chăng nó tượng trưng cho lòng khát khao tự do yêu nhau, tự do tìm đến hạnh phúc của cha ông? Cái từ được thốt ra đầu bài thơ đáo để nghe qua ngỡ như lời trách móc nhẹ nhàng, nhưng ngẫm kỹ mới thấy hết lòng khâm phục của tác giả trước khát vọng tự do của cha ông ta như thế nào. Trải qua hàng nghìn năm phong kiến với những lễ giáo khắt khe ràng buộc, biết bao mối tình tan vỡ, bao đôi lứa không thành, thì việc họ tìm đến biển cả (biểu tượng của tự do) cũng là việc tất nhiên. Ở đây, họ có thể yêu nhau một cách hồn nhiên, không cần che giấu: Hòn non bộ ấy của tình yêu/ Không xếp đặt thâm nghiêm/ Tường cao cổng kín. Bởi họ đã thoát ra khỏi vòng cương tỏa của những thế lực và lễ giáo phong kiến hủ lậu.
Trước cảnh sắc nên thơ như vậy, làm sao đôi trai gái không trao gửi tình yêu cho nhau. Tôi mường tượng rằng, giữa họ hẳn có mối ngăn cản nào đó khó vượt qua. Nếu không vì sao người con gái phải hẹn người yêu đến kiếp sau khi họ đã hóa đá, để người con trai phải khẩn khoản: Hóa đá làm gì thêm nữa em/ Hóa đã cũng không còn kịp. Rồi anh ta tìm ra một lối thoát, một phương án tối ưu: Cứ vòng quanh hòn Trống Mái/ Quanh nỗi bi thương nghìn đời để lại/ Hôn nhau qua sóng bạc đầu. Cha ông mình có thể vượt qua tất cả để được hạnh phúc bên nhau, tại sao chúng ta không thể vượt qua sóng bạc đầu mà hôn nhau dù chỉ một lần? Tình cảnh đáng thương quá, lời lẽ thiết tha quá khiến đá mềm trong đêm trôi, huống chi lòng người? Và tôi tin cái gì đến sẽ đến.
Là một nhà thơ- chiến sĩ, Phạm Ngọc Cảnh đã từng viết những bài thơ rất hay về chiến tranh và tình yêu trong chiến tranh (Sư đoàn, Lý ngựa ô ở hai vùng đất). Đọc Khúc mơ màng của đá, ta thấy mạch thơ yêu đời, yêu người trong anh vẫn tiếp tục chảy, nhưng bây giờ đã đi vào chiều sâu hơn, mơ màng hơn.
Lời bình của Lê Quốc Hân
Chuyên mục này được cập nhật vào thứ Tư hàng tuần
Thông tin trên mạng Netcodo
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ tại
Ban Biên Tập Mạng Netcodo
Ðiện thoại: (54)847247 - Email Intranet: quantri@netcodo.vnn.vn
Email Internet: netcodo@hue.vnn.vn