mạnh thường quân
Mạnh Thường Quân nổi tiếng về tính hiếu khách; ông chiêu hiền đãi sĩ, văn cũng như võ; lúc nào trong nhà cũng có ba, bốn nghìn khách ăn, đủ các hạng người trong xã hội. Nhà nghĩa hiệp Mạnh Thường Quân, người nước Tề, đời Chiến quốc, tên là Ðiền Văn.
Vua nhà Tần là Tần Chiêu Vương mời Mạnh Thường Quân về nước Tần làm Thừa tướng. Sau nghe lời gièm pha của một đại thần, vua bắt giam Mạnh Thường Quân, rắp tâm sẽ giết chết. Ðoàn khách đi theo ông giả làm chó sủa dữ dội, lừa quân canh gác, nên lọt vào kho vua, lấy chiếc áo hồ cừu sắc trắng muốt vô cùng quý giá, rồi đem dâng quý phi vua Tần để bà tâu vua cho Mạnh Thường Quân được tự do và trở về nước. Nửa đêm, đến cửa ải, cửa còn đóng. Ðoàn khách giả làm gà trống, gáy inh ỏi. Lính canh tưởng trời sáng, mở cửa ải. Ðoàn người đi thoát, Mạnh Thường Quân trở về nước Tề yên ổn.
MẠNH THƯỜNG QUÂN LÀM TƯỚNG QUỐC NƯỚC TỀ, ĐƯỢC PHONG ẤP. Ở ĐẤT Tiết, Mạnh Thường Quân muốn thu nợ của dân; ông hỏi các khách ăn xem ai thông thạo tính toán, sẵn lòng đi thu nợ hộ ông. Phùng Hoan xin đi. Mạnh Thường Quân hỏi ra, mới biết Phùng Hoan thường ngày vẫn ca bài "Trở về", vì ở đây ông ăn không đủ, ở đây ông không có xe ngựa đi và nơi đây không có nhà cho mẹ già ở. Mạnh Thường Quân đến gặp Phùng Hoan tạ lỗi, vì đã không quan tâm đầy đủ đến tất cả khách ăn. Phùng Hoan nguyện xin đi thu nợ. Ông hỏi Mạnh Thường Quân: "Thu nợ xong, Tướng công có cần mua gì không?". Mạnh Thường Quân đáp: "Tuỳ tiên sinh, tiên sinh thấy trong nhà thiếu gì, tiên sinh cứ mua về". Ðến đất Tiết, Phùng Hoan cho người mời tất cả những ai mắc nợ đến và mang theo đầy đủ văn khế NỢ. ÔNG THU TẤT CẢ GIẤY TỜ, CHẤT THÀNH MỘT ĐỐNG. ÔNG BẢO MỌI người: "Tôi được lệnh của Tướng quốc Mạnh Thường Quân xoá tất cả mọi món nợ Tướng công của dân đất Tiết". Nói xong, ông châm lửa đốt đống giấy văn khế; ngọn lửa cháy rực rỡ giữa tiếng hoan hô vang dậy của dân chúng. Khi Phùng Hoan về, Mạnh Thường Quân hỏi ông có mua được gì về không, Phùng Hoan đáp: "Thưa Tướng công, tôi nghĩ trong cung của Tướng công chẳng thiếu gì; lương thực, của ngon vật lạ đầy ắp kho; vàng bạc châu BÁU LUNG LINH KHẮP CUNG, XA MÃ ĐẦY ĐỦ. Ở ĐÂY TÔI THẤY ĐIỀU NGHĨA, NÊN TÔI ĐÃ MUA ĐIỀU Nghĩa hầu tướng công".
ÍT LÂU SAU, VUA TỀ KHÔNG TIN DÙNG MẠNH THƯỜNG QUÂN. ÔNG PHẢI VỀ Ở ĐẤT TIẾT. ÔNG VỀ ĐẾN NƠI, THẤY DÂN CHÚNG ĐÔNG ĐẢO ĐÃ MANG KIỆU VÀ lọng ra đón; một tốp thiếu nữ tươi vui ca hát, nhảy múa như trong một ngày HỘI TƯNG BỪNG. ÔNG GIÀ BÀ CẢ MẶC NHỮNG BỘ QUẦN ÁO ĐẸP NHẤT XÚM quanh ân nhân của dân chúng; thanh niên nam nữ, các thiếu phụ bế con, vui cười hớn hở đứng dọc hai bên đường nườm nượp. Tối hôm đó, cả xóm rực sáng những bó đuốc nhựa thông. Mạnh Thường Quân lúc này mới hiểu thấu ĐIỀU NGHĨA MÀ PHÙNG HOAN ĐÃ MUA CHO ÔNG. ÔNG HIỂU RẰNG TRƯỚC đấy, ông chưa hề lo nghĩ cho dân chúng.
Sách chép rằng, nhờ sự giúp đỡ đầy mưu trí của Phùng Hoan, vua Tề phải nghĩ lại và mời Mạnh Thường Quân trở lại triều đình và cho ông lập tôn miếu ở đất Tiết thờ tiên vương. Ðó là những bảo đảm lâu bền của cuộc sống đầy sóng gió. Mạnh Thường Quân sống được vài chục năm nữa, giữa lòng thương yêu của ngàn khách, của dân chúng, thì qua đời, để lại cho mai sau một tấm gương chói lọi.
Thông tin trên mạng Netcodo
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ tại
Ban Biên Tập Mạng Netcodo
Ðiện thoại: (54)847247 - Email Intranet: quantri@netcodo.vnn.vn
Email Internet: netcodo@hue.vnn.vn