Đêm sông Cầu
Anh qua sông Hồng, sông Đuống
Mùa mưa bọt nước đỏ ngầu
Không biết ở nơi em ở
Êm êm một khúc sông CầuTiếng một con tôm búng nước
Vó bè ai cất sau lưng
Sao trời lọt qua mắt lưới
Rơi đầy xuống cả mặt sôngCon sông của người quan họ
Suốt đời nước chảy lơ thơ
Em ơi! Em là cô gái
Từ lâu anh đợi anh chờEm là cô Tấm thảo hiền
Đến giữa đời anh trẩy hội
Tình đã trao nhau êm đềm
Mà vẫn mắt nhìn bối rốiSông Cầu khi đầy khi vơi
Chảy ngang qua câu quan họ
Ướt đầm vạt áo bao người
Vạt thương ướt cùng vạt nhớEm nói nhẹ như hơi thở
Anh nghe để nhớ suốt đời:
Giữ tình yêu như giữ lửa,
Đừng quên, đừng tàn, đừng nguôi!Tình yêu có từ phương em
Đi qua tháng năm chờ đợi
Tình yêu cũng từ phương anh
Lửa rừng bồn chồn góc núiTình yêu có từ hai ta
Chẳng đủ gần mà giận dỗi
Nhà xa, mặt trận càng xa
Gặp nhau lần nào cũng vộiNgày mai chắc là nhiều nắng
Nên sao giăng khắp trên đầu
Ngày mai chặng miền ải Bắc
Tựa lưng vào đêm sông Cầu
Đỗ Trung Lai
Cái duyên của bài thơ này là duyên thầm. Với 9 khổ thơ vừa kín đáo, vừa gợi mở, tác giả giống như người lái đò trong đêm, lặng lẽ đưa bạn đọc trôi như mơ trên con sông của người quan họ. Ngay vào đầu bài thơ, thi sĩ đã thú nhận sự vô tâm của mình: "Anh qua sông Hồng, sông Đuống; Mùa mưa bọt nước đỏ ngầu- Không biết ở nơi em ở- Êm êm một khúc sông Cầu". Tác giả thú nhận "không biết" cũng chính là để lui vào vị trí bạn đọc mà cùng nhau "khám phá" đó thôi. Dám thú nhận sự "vô tâm" là chính bởi "nội tâm" của thi nhân mạnh lắm. Nội tâm không mạnh, làm sao mà nghe được: Tiếng một con tôm búng nước- Vó bè ai cất sau lưng. Và còn nhìn thấy được: Sao trời lọt qua mắt lưới- Rơi đầy xuống cả mặt sông. Có lẽ không phải sao trời, mà là cảm xúc của Đỗ Trung Lai rơi đầy xuống mặt sông thì đúng hơn. Rồi cuối cùng, điều muốn đã được nói:
Em ơi! Em là cô gái
Từ lâu anh đợi anh chờ
Sau khi thốt ra được hai câu thơ khó khăn ấy, "người lái đò" hình như "bỏ rơi" bạn đọc để quay sang tâm sự riêng với cô Tấm thảo hiền. Bạn đọc cũng đành nín thở ngồi nghe, chứ biết làm sao nữa:
Em nói nhẹ như hơi thở
Anh nghe để nhớ suốt đời
Giữ tình yêu như giữ lửa
Đừng quên, đừng tàn, đừng nguôi!
Hóa ra tác giả không quên bạn đọc, không quên ngọn lửa rừng bồn chồn góc núi- bởi trái tim của anh là trái tim đập cạnh chiếc ba lô: Tình yêu có từ hai ta- Chẳng đủ gần mà giận dỗi- Nhà xa, mặt trận càng xa- Gặp nhau lần nào cũng vội. Lời thơ buông ra như không, mà sao đọc đến đây, lòng ta thấy nhói cả lên. Có thể người lính ấy không trở về lắm chứ? Nhưng dù muốn dù không, tôi vẫn tin tình yêu chảy ngang qua câu quan họ là tình yêu bất tử.
Những ngọn lửa trận mạc đã tắt và nếu điều tôi tin là có thật- thì ước ao một ngày nào đó, tôi và người lính ấy sẽ mở "đôi lối" về Hà Bắc- để cùng nhau: Tựa lưng vào đêm sông Cầu.
(Lời bình của Hoàng Nhuận Cầm, báo Truyền hình)
Chuyên mục này được cập nhật vào thứ Tư hàng tuần
Thông tin trên mạng Netcodo
Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ tại
Ban Biên Tập Mạng Netcodo
Ðiện thoại: (54)847247 - Email Intranet: quantri@netcodo.vnn.vn
Email Internet: netcodo@hue.vnn.vn